Livet - skapelse eller tilfeldighet?

Kjell Tveter: Livet –skapelse eller tilfeldighet?

Hovudtesen til denne boka er at sidan livet er så komplekst, må det stå ein skapar bak. Dette er ei oppfatning som dei fleste med ei gudstru vil kjenna seg igjen i.

Vidare byggjer boka på ei tydeleg ID-forklaring(Intelligent Design), og har ein klar kreasjonistisk og anti-darwinistisk argumentasjon. I utgangspunktet er boka tiltenkt ungdom, ho er i tillegg delt i to, ein enklare del først mynta på ungdomsskuleelevar(Boka er anbefalt gåve til konfirmantar), og ein meir avansert del for noko eldre ungdom. Det er òg blitt sagt at denne boka er tenkt som ei hjelp for dei som seinare skal studera biologi i møte med evolusjonslæra på universiteta. Boka legg òg vekt på at evolusjonslæra i denne boka blir imøtegått med vitskaplege argument.

Eg går ikkje inn på synet som ligg til grunn for denne boka her i omtalen, men meir om boka når det målet ho så tydeleg har: ei vitskapleg bok for ungdom som hjelp til å argumentera mot evolusjonsteorien.

Eg tykkjer ikkje boka oppnår målet sitt og skal sjølvsagt grunngi dette.

Vitskapleg? Ja, her er mykje naturfag om celler og DNA m.m. Og dei som har lese denne type bøker før, kjenner eksempla og fagstoffet igjen. Det er kanskje mitt største ankepunkt, at eg tykkjer det er lite nytt og at t.d. ny forsking innan genfeltet er lite synleg. Samstundes er eit av hovudpoenga for forfattaren å nærast hevda at dei som ser for seg ei evolusjonær utvikling, gjer dette fordi dei for all del ikkje kan tru på ein skapar. Han framstiller desse vitskapsfolka som om dei innerst inne veit at dei ikkje har gode forklaringar, men at dei held på sitt og ikkje vil ta inn over seg nyare funn. Eg tek med eit eksempel for å forklara kva eg meiner.  Boka har i første del med ein illustrasjon av evolusjonstreet nærast som eit juletre. Dette er i den enkle delen, men gir ikkje lesaren inntrykk av at boka er fagleg seriøs her. Kan henda har illustratøren, Vivian Zahl Olsen, fått litt for frie taumar, og fleire plasser fungerer illustrasjonane hennar godt til teksten i boka, men eg tykkjer ei fagbok bør ha kvalitet òg på forklarande figurar.  Seinare i boka problematiserer Tveter at vitskapsfolk ikkje tar inn over seg at mykje tyder på at det tradisjonelle «utviklingstreet» ikkje stemmer med nyare funn. Eg er sjølv ingen biolog og mi oppdatering på stoffet er stort sett kurs retta mot lærarar i naturfag, men eg veit at akkurat om «utviklingstreet» pågår det ein fagleg debatt ut frå ny genforsking om koss ein ser for seg at utviklinga har vore. Nye modellar av» utviklingstreet» heller mot ei meir kompleks framstilling enn før .  Det er rart at Tveter ikkje er klar over dette.  Forfattaren kjem òg fleire gonger med påstandar som at: dette har evolusjonsbiologar ingen forklaring på/ikkje gode forklaringar på i staden for å peika på kva forklaringar evolusjonsbiologar har og deretter seia noko om kvifor Tveter meiner desse teoriane ikkje held mål.

For ungdom? Del 1 For ungdom begynner slik: «Unge mennesker tenker kanskje ikke så mye over livet.» Språket vender seg vel meir til oss godt etablerte her  enn direkte til ungdom? Elles skal denne delen av boka ha honnør for eit relativt enkelt språk med god flyt. Likevel trur eg at mange ungdommar i konfirmasjonsalder vil oppleva boka som litt vanskeleg, det gjeld nok både innhald og språk. For ungdom som er over gjennomsnittet interessert i temaet og som er gode lesarar, vil boka kunna fungera, men eg ville nok ikkje satsa på denne gåva til så mange konfirmantar.

Til hjelp? Eg meiner boka er til lita hjelp for dei elevane som skal studera vidare på universiteta dersom tanken er å gi dei gode argument mot evolusjonslæra. Dersom studenten berre kjem med haldninga: dette er det inga forklaring på, og så blir møtt med forklaringar, kanskje ikkje berre ei, men fleire, så er han/ho like langt. Eg skulle ønska Tveter hadde referert til forklaringar som blir gitt i fagmiljøa og eventuelt argumentert mot dei. Dette gjeld for eksempel på område som den kambriske eksplosjonen og koss fuglane har funne ut at dei skal trekka mot sørlegare stader i vinterhalvåret.

Det boka gir kunnskapar om, er kva ID går ut på. Ho gir god innføring i mange komplekse system i kroppen vår og naturen elles, og ho har ei tydeleg antievolusjonistisk haldning. Er det dette ein er på leit etter ei bok om, så fungerer boka bra.

Boka er totalt på182 sider, men del 1(for ungdom) er berre på 60 sider.

Anne