Så

Morris Gleitzman: Så

Dette er andre boka om Felix, ein jødisk gut under 2.verdskrig. Første boka er En gang. Desse bøkene fekk eg anbefalt av ein elev på ungdomsskulen, og det er eg glad for.

Boka Så tar oss med til Polen og til jødeforfølgingane under andre verdskrig. Innhaldet er  realistisk og til tider fælt, men ikkje utmalande. Felix har til nå greidd å unngå å bli drepen, men han er i konstant fare. Nokre menneske er villige til å hjelpa jødane, alle er ikkje like vonde, dette gjer boka meir nyansert enn mykje anna av barne- og ungdomslitteratur.

Forteljarstilen er uvanleg. Kvart kapittel begynner med ordet så. Det er Felix som fortel historia, og han har sans for gode formuleringar og lett ironi. Sjølv om boka har ei svært alvorleg handling, er det likevel  innimellom humoristiske innslag. Boka har i tillegg ein munnleg stil og er veldig lettlest. Det er heller ikkje noko lang innleiing, her er dei første setningane i boka:

«Så løp vi for livet, jeg og Zelda, opp en bakke så fort vi kunne. Det var ikke så veldig fort. Selv om jeg holdt Zelda i hånda og hjalp henne opp skråningen.»

Boka gjer inntrykk.  Så dette er ei bok eg gjerne vil anbefala for ungdomsskuleelevar, både gutar og jenter. Ho kan i tillegg fungera godt som høgtlesingsbok.

Anne

Hvorfor skriver ikke Gud på himmelen?

Espen Ottosen: Hvorfor skriver ikke Gud på himmelen?

Boka har undertittelen: Litt om min tvil Mest om min tro. Og undertittelen får klarare fram at dette kanskje mest er ei apologetisk bok. Ja, utgangspunktet er tvil og spørsmål mange kan stilla seg sjølv eller bli stilt av andre, men svara har tydeleg forankring i kristen tru.

Boka tar opp spørsmål som finst det ein Gud? Kva med forholdet mellom skapingsforteljingane i Bibelen og moderne vitskap? Dersom Gud vil at alle skal bli frelst, kvifor gjer han ikkje då slik at alle blir frelst? Og til slutt: Kvifor skriv ikkje Gud på himmelen slik at alle kan sjå at han finst?

Eg tykkjer Ottosen er flink til å bruka eit enkelt språk, men samtidig drøfta emna grundig og fagleg. Dette er det ikkje alle som greier, og difor meiner eg boka kan og bør få ei breiare lesargruppe enn det andre bøker med same tematikk får. Eg sjølv tykte spesielt del III, «Et signert skaperverk», var interessant og godt drøfta. Der eg tykkjer svaret blir minst godt, er nok på spørsmålet om kvifor Gud ikkje gir alle (iallfall alle som ønskjer det) ei tru, når trua er ei gåve. Det er vel mykje å forlanga at ein skal få gode svar på alle spørsmål av denne typen i ei bok, og kva som er gode og mindre gode svar, vil nok òg avhenga av utgangspunktet til oss som les.

 Sjå gjerne òg Atle Ottesen Søvik sin kommentar på: http://www.verdidebatt.no/debatt/cat12/subcat14/thread11489637/#post_11489637

og følg gjerne debatten vidare, men dette er absolutt ei bok du bør lesa!

Anne

Landskaper fra dødens metropol

Otto Dov Kulka: Landskaper fra dødens metropol

Kulka er ein av dei få overlevande og gjenlevande jødane etter Auschwitz. Han er forskar og professor i historie ved Universitetet i Jerusalem og har arbeidd med jødane si historie. Heile tida har han hatt eit skarpt skilje mellom yrke og personlege opplevingar frå 2.verdskrig. Dette gjer han noko med i boka  Landskaper fra dødens metropol. Denne boka er blitt ei spesiell bok med dagboktekstar, dikt, refleksjonar og bilete frå hans eiga historie som barn i konsentrasjonsleir. Så sjølv om du har lese mange bøker om dette temaet, vil denne boka gi ny innsikt.

Otto Dov Kulka var ti år då han først blei sendt til ghettoen i Theresienstadt og seinare til Auschwitz. Han skriv om dei små grensene mellom liv og død, koss det er å leva under ein sikker dødsdom og kor tilfeldig det er at han overlevde. Men han skriv òg om kva dette har gjort med livet hans vidare. Og midt i alt som var elendig, greier han i tillegg å skildra minne om gode augneblinkar.

Dette er ei lita bok på berre 153 sider, og blant desse er ein del bilete. Likevel må ein bruka tid på boka. Det kjem tydeleg fram at Kulka er ein lærd person, og innimellom krev det noko av lesaren å følgja han i refleksjonane han gjer seg. Dette er altså ikkje ei lettlesen bok, men ei bok som er lærerik, interessant og nyttig.

Anne

Gjenforeningen

Stephan Enter: Gjenforeningen

Gjenforeningen er ei bok som stiller eksistensielle spørsmål. Eskil Skjeldal avsluttar omtalen av boka i Vårt Land med: «På hver sin måte åpner det for eksistensielle spørsmål om tidsbruk, om aldring, om hvorfor de valgte som de gjorde, og hva som - på bakgrunn av en helt annen livserfaring enn de hadde som tjueåringer - dypest sett gir dem mening. Jeg våger påstanden om at du ikke vil lese mange bøker som er bedre enn denne i år. «

Boka gir ei drøfting av kva som hadde skjedd dersom det blei funne opp ein kur som gjer at me ikkje vil dø, altså eit slags evig liv her. I tillegg set boka fokus på vala me gjer og kor avgjerande dei blir for livet vårt.

Gjenforening handlar om tre gamle klatrevenner som skal treffast etter 20 år. Saman med dei var òg ei jente som nå er gift med ein av dei tre. Slik sett er dette ei lite original bok. Me får sjå glimt frå klatreturane dei hadde i Noreg og kva kvar av dei tenkjer om tida då, kven dei nå har blitt og kva forventingar dei har til å treffast igjen. Forfattaren skildrar godt at personane rundt oss ikkje nødvendigvis er dei som dei gir seg ut for å vera.

Oppbygginga er òg enkel. Boka har tre hovuddelar, ein del frå kvar hovudperson sin synsvinkel. Det er difor ikkje plottet som gjer boka spesiell, men evna til å setja fokus på vala våre og det å vera dødeleg eller kanskje udødeleg?

Sjølv er eg nok ikkje einig med Skjeldal at dette var beste boka i 2013, men dersom ein er opptatt av eksistensielle spørsmål, gir ho lesaren noko å tenkja på.

Anne